Waarom apen kindjes anderen na?
Jouw kind is inmiddels al lang geen baby meer. Maar denk eens terug aan toen je kleine een paar maanden oud was. Deed ‘ie jou wel eens na als je lachte? Of een gek gezicht trok? Onderzoek laat zien dat baby’s vanaf een maand of vijf andermans gezichtsuitdrukkingen kunnen na-apen (imitatie). Dit is erg belangrijk voor sociaal gedrag: het zorgt ervoor dat mensen zich verbonden voelen en elkaar aardiger vinden. Ook zou het helpen om jezelf in andermans schoenen te plaatsen. Geen wonder dat baby’s hier al zo vroeg mee beginnen!
De relatie tussen ouder en kind
Wetenschappers komen met steeds meer bewijs dat de band tussen ouder en kind (hechting) de basis vormt voor de sociaal-emotionele ontwikkeling van het kind. Dit heeft invloed op hoe kinderen, en uiteindelijk volwassenen, verbinding leggen met anderen. Om die reden vroegen wij ons af of hechting ook een rol speelt in belangrijk sociaal gedrag zoals imitatie, en voerden we de volgende twee onderzoeken uit
Imitatie en hechting
In het eerste onderzoek kregen kinderen van 3 jaar oud foto’s te zien van mensen met een verdrietige of blije gezichtsuitdrukking. Ondertussen werd de spierspanning in het gezicht van het kind gemeten met behulp van kleine plakkertjes (elektroden). Daarmee konden de onderzoekers nagaan of kinderen de emoties van de foto’s imiteerden. Dit bleek het geval te zijn: Kinderen lieten dezelfde emotie zien als de emotie waar ze naar keken.
Waren er nog andere factoren die hier een rol speelden? Jazeker. De band tussen ouder en kind voorspelde hoe kinderen reageerden. Sommige kinderen (met een bepaalde hechtingsstijl) imiteerden vaker de verdrietige gezichten dan de blije gezichten. De vroege band tussen ouder en kind had dus invloed op imitatie van anderen.
Imiteren om aansluiting te zoeken
Het imiteren van andermans gezichtsuitdrukking heeft als doel aansluiting te zoeken. Een situatie die ervoor zorgt dat mensen juist aansluiting willen zoeken, is wanneer mensen worden buitengesloten. In het tweede onderzoek speelden kinderen van 5 tot 6 jaar oud een computerspelletje waarbij een van de spelers hen buitensloot (excluder), maar de andere niet (includer). Wanneer deze includer en excluder vervolgens een verdrietige of blije gezichtsuitdrukking toonden, werd de reactie van de kinderen gemeten met kleine elektroden in het gezicht. Alleen kinderen die een goede band hadden met hun ouder(s), imiteerden de uitdrukking van degene waar ze aansluiting bij zochten (excluder), maar niet van degene waar al verbinding mee was gelegd (includer). De resultaten laat zien dat deze kinderen imitatie gebruikten om verbinding te maken met anderen, terwijl andere kinderen dit niet deden.
Hechting en sociaal gedrag
Uit beide onderzoeken blijkt dat de vroege band tussen ouder en kind van groot belang is. Het vormt sociaal gedrag zoals imitatie en heeft invloed op hoe kinderen verbinding maken met anderen. Dit benadrukt hoe belangrijk vroege ervaringen zijn voor de latere sociaal-emotionele ontwikkeling!
Meer lezen?
Vacaru, S. V., van Schaik, J. E., & Hunnius, S. (2019). The modulation of facial mimicry by attachment tendencies and their underlying affiliation motives in 3-year-olds: An EMG study. Plos one, 14(7), e0218676.
Vacaru, S. V., van Schaik, J. E., de Water, E., & Hunnius, S. (2020). Five-year-olds’ facial mimicry following social ostracism is modulated by attachment security. Plos one, 15(12), e0240680.
Vacaru, S. V. (2021). How do kids start to connect with others? Hands-on Scientist, Sept. 2021.
